Μπορεί η φυσικοθεραπεία να βοηθήσει τα παιδιά που περπατούν στις μύτες των ποδιών τους; Αυτό είναι ένα συχνό ερώτημα που θέτουν οι γονείς που ζητούν βοήθεια όταν αντιλαμβάνονται ότι το παιδί τους περπατά στις μύτες από τα πρώτα του βήματα και συνεχίζει στους επόμενους μήνες της ανάπτυξης με αυτό το διαφορετικό πρότυπο βάδισης.

Γύρω στο πρώτο έτος ηλικίας τα παιδιά ξεκινούν να βαδίζουν ανεξάρτητα, με μια ευρεία βάση και άκαμπτα γόνατα, ενώ το πέλμα πατά ολόκληρο. Περιστασιακά το παιδί θα περπατά στις μύτες των ποδιών του αλλά σύντομα θα το εγκαταλείψει καθώς δεν είναι ένας ενεργειακά οικονομικός τρόπος βάδισης. Αυτό συμβαίνει συνήθως στις αρχές των δυο ετών. Ένα ποσοστό όμως του φυσιολογικού πληθυσμού (7-24%) συνεχίζει να περπατά στις μύτες των ποδιών. Αν δεν υπάρχουν σοβαρές νευρολογικές διαταραχές όπως η ήπια εγκεφαλική παράλυση ή ο αυτισμός, η βάδιση αυτή ονομάζεται ιδιοπαθής καθώς είναι άγνωστης αιτιολογίας. Τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί μια θετική συσχέτιση της ιδιοπαθούς βάδισης στις μύτες των ποδιών με καθυστέρηση στον λόγο και με μαθησιακές διαταραχές.

Αν το παιδί σας:

• δεν έχει ιστορικό προωρότητας ή νευρολογικών διαταραχών,
• έχει κατακτήσει στους προβλεπόμενους χρόνους τα αναπτυξιακά κινητικά ορόσημα,
• και έχει αναπτύξει το περπάτημα στις μύτες των ποδιών του μόλις ξεκίνησε να περπατά,

τότε πιθανά εμφανίζει την ιδιοπαθή μορφή.

Αν η βάδιση στις μύτες των ποδιών γίνει συνήθεια τότε αυτό το μη φυσιολογικό πρότυπο βάδισης θα μετατοπίσει το κέντρο βάρους του παιδιού με αποτέλεσμα να χάνει εύκολα την ισορροπία του, να παραπατά και να πέφτει. Η συνήθεια αυτή δημιουργεί δυσκολίες στην αδρή κινητική του ανάπτυξη και κατά συνέπεια στην ανάπτυξη δεξιοτήτων όπως η στήριξη στο ένα πόδι, το κλώτσημα μπάλας, το ανεβοκατέβασμα σκάλας. Όσο περισσότερο τα παιδιά βαδίζουν στις μύτες των ποδιών τους, τόσο περισσότερο «σφίγγουν» οι μυς των ποδιών και ιδιαίτερα ο γαστροκνήμιος (γάμπα). Προκειμένου το παιδί να σταθεί με όλο το πέλμα στο πάτωμα θα αναπτύξει υπερέκταση στα γόνατα με εμφανή την ιπποποδία στα κάτω άκρα.

Τα παιδιά αυτά ανταποκρίνονται συνήθως καλά στη φυσικοθεραπεία. Ανάλογα την περίπτωση η φυσικοθεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει ασκήσεις επιμήκυνσης και ενδυνάμωσης, taping, χρήση ναρθήκων βάδισης, χρήση νυχτερινών ναρθήκων, manual therapy, εκπαίδευση βάδισης και πρόγραμμα ασκήσεων στο σπίτι.

Ρωτήστε τον φυσικοθεραπευτή σας για το πρόγραμμα ασκήσεων που μπορείτε να ακολουθήσετε στο σπίτι. Είναι σημαντικό οι ασκήσεις να έχουν την μορφή παιχνιδιού και να είναι διασκεδαστικές.

Στη φωτογραφία φαίνεται η άσκηση επιμήκυνσης των μυών της γάμπας. Είναι σημαντικό το χέρι σας να πιάνει το πέλμα από τη φτέρνα του παιδιού για καλύτερα αποτελέσματα. Το γόνατο θα πρέπει να είναι τεντωμένο και ο χρόνος της επιμήκυνσης 45 δευτερόλεπτα τουλάχιστον.

Eiff, M.P. & Zegar Judkins, D. (2006). What is the appropriate evaluation and treatment of children who are “toe walkers”? The Journal of Family Practice. 55, 447-450.

Tidwell, Μ. (1999). The Child with Tip-Toe Gait.  International Pediatrics. 14(4), 235-238.

Cincinnati Children's Hospital Medical Center Evidence-Based Care (2011). Guideline for Management of Idiopathic Toe Walking.